โอรังอัสลี; ความหมาย

โอรังอัสลี (Orang Asli) เป็นคำที่ใช้เรียกกลุ่มชนดั้งเดิม ที่มีความแตกต่างและหลากหลายจำนวนมากในภาษามาเลย์ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมถึงในพื้นที่จังหวัดยะลาและนราธิวาส ซึ่งมีชาวโอรังอัสลีมากกว่า 400 คน ในภาษามาเลเซีย คำว่า "โอรัง" มีความหมายว่า "คน" และคำว่า "อัสลี" มาจากภาษาอาราบิก แปลว่า "ดั้งเดิม" หรือ "ต้นกำเนิด" ดังนั้น โอรังอัสลี จึงหมายความว่า "คนดั้งเดิม" ในประเทศไทยนิยมเรียกว่า "ชนพื้นเมืองดั้งเดิม" "ชนเผ่าดั้งเดิม" ชาวโอรังอัสลีในยะลาและนราธิวาส เป็นพี่น้องกับกลุ่มชนที่กระจายอยู่ในป่าอุทยานแห่งชาติบรม ในประเทศมาเลเซีย ทางการของประเทศมาเลเซียบัญญัติคำเรียกชาวโอรังอัสลีกลุ่มนี้โดยใช้ชื่อเรียกภาษา ซึ่งนักภาษาศาสตร์หาคำที่เรียกมนุษย์หรือคนในภาษาของเขาว่าคือคำใด ในระบบเอกสารโบราณจึงปรากฎชื่อเรียกทางภาษาศาสตร์ว่า "ภาษาจาไฮ" (Jahai language) ดังนั้น จาไฮ จึงไม่ใช่ชื่อเรียกชาติพันธุ์มาแต่เดิม ต่อมานักมานุษยวิทยาในประเทศมาเลเซียได้นำคำเรียกชื่อภาษาจาไฮ มาเรียกเป็นชื่อเรียกกลุ่มชน แต่ในนาม "ชาติพันธุ์จาไฮ" ซึ่งมีความสับสนเป็นอย่างมาก เพราะชาวโอรังอัสลีในไทย ไม่เข้าใจกรอบแนวคิดชาติพันธุ์ (ethnictity) เพราะสำหรับพวกเขาแล้ว คนที่อยู่ในป่าและคนที่อยู่นอกป่า ทั้งหมด คือ "จาไฮ" หรือ "โอรัง" "คน" "human" เพราะ สำหรับเขาแล้วจาไฮหมายถึงคน จึงไม่มีคนอื่นนอกจากจาไฮ

---

แผนที่ชาวโอรังอัสลีอยู่บนพื้นที่ชายแดนไทย-มาเลเซีย ขอบคุณภาพแผนที่อันสวยงามจาก Loke, V. P. W., Lim, T., & Campos-Arceiz, A. (2020). Hunting practices of the Jahai indigenous community in northern peninsular Malaysia. Global Ecology and Conservation, 21, 1-11.